Blizny po oparzeniu stanowią złożony problem nie tylko estetyczny, ale przede wszystkim kliniczny. Blizny po oparzeniu są często przyczyną wielu powikłań wielonarządowych.
Zrozumienie złożoności problemu jakie niosą za sobą blizny po oparzeniach wymaga poznania ich definicji i etiologii, a także zasad pielęgnacji i mobilizacji.
Blizny po oparzeniach powstają w wyniku uszkodzenia skóry właściwej oraz nieprawidłowego procesu leczenia rany.
Oparzenia stanowią jeden z cięższych urazów, do jakich dochodzi w życiu codziennym. Podziałów oparzeń jest bardzo wiele, jednak dla potrzeb tej publikacji autorzy odnieśli się do rodzaju czynnika wywołującego.
Urazy wywołane wysokimi temperaturami noszą nazwę oparzeń termicznych. Gdy spowodowały go substancje żrące wówczas mówi się o oparzeniach chemicznych. Kolejną grupą są oparzenia elektryczne wywołane niekontrolowanym przepływem prądu i wreszcie radiacyjne indukowane promieniowaniem.
Urazy spowodowane wysokimi temperaturami stanowią największą grupę oparzeń. Mogą być wywołane gorącym płynem, tłuszczami, otwartym ogniem lub przez kontakt z gorącym przedmiotem, a także poprzez nierozsądne korzystanie z kąpieli słonecznych.
Blizny po oparzeniach termicznych są najczęściej spotykane w praktyce klinicznej. Ich rozległość oraz stopień określający głębokość uszkodzenia tkanek zależą od postępowania natychmiast po urazie, procesu leczenia, właściwej pielęgnacji, przestrzegania zasad higieny i stosowanie się do wskazówek personelu medycznego.
Pierwsza pomoc po oparzeniu często ma decydujący wpływ na powstanie blizny po oparzeniu. Umiejętne zdjęcie ubrania oraz schłodzenie oparzonej okolicy w przypadku urazów termicznych powoduje, że kontakt z czynnikiem uszkadzającym jest krótszy, a co za tym idzie znacząco zmniejsza się ryzyko powstania blizny po oparzeniach.
W zależności od stopnia oparzenia wdrażane jest różne postępowanie terapeutyczne. W przypadku oparzeń pierwszego stopnia uszkodzeniu ulega powierzchowna warstwa skóry. Jest ona zarumieniona i bolesna. Przy ucisku okolicy oparzonej dochodzi do jej zblednięcia co jest dobrym prognostykiem świadczącym, że krążenie w danej okolicy jest zachowane. Takie urazy termiczne nie powodują blizny po oparzeniu, nie wymagają leczenia, poza ewentualnym stosowaniem środków uśmierzających ból i regenerację skóry. Gojenie trwa stosunkowo krótko. Autorzy licznych prac szacują je na 5-6 dni.
W oparzeniach drugiego stopnia dochodzi do uszkodzenia naskórka i skóry właściwej. Takie urazy termiczne także nie pozostawiają trwałych zmian jakim jest blizna po oparzeniu. Objawy są bardzo charakterystyczne i polegają na dużej bolesności oparzonej okolicy, zaczerwienieniu oraz powstaniu pęcherzy wypełnionych płynem surowiczym. Gojenie oparzeń II stopnia, choć jest dłuższe od poprzedniego nie powinno przekraczać 2-4 tygodni i nie pozostawia blizny po oparzeniach.
Kolejny trzeci stopień oparzenia należy do urazów ciężkich, często wymagających przeszczepów skóry. Okolica nie jest bolesna, gdyż dochodzi do uszkodzenia receptorów skórnych odpowiadających za czucie. Zaburzone jest także ukrwienie danej okolicy, co można stwierdzić podczas uciśnięcia skóry, która wówczas nie zmienia swojego kolorytu. Ten stopień uszkodzenia termicznego tkanek zawsze pozostawia blizny po oparzeniach. Ich rozległość zależy od procesu gojenia polegającego na ziarninowaniu, który może być zaburzony poprzez niewłaściwą pielęgnację i wtórne nadkażenia. Im dłuższy i powikłany jest proces gojenia tym większe ryzyko, że powstanie nieestetyczna blizna po oparzeniu.
We wszystkich stopniach oparzenia obowiązują ogóle zasady postępowania: bardzo istotna jest pierwsza pomoc polegająca na schładzaniu oparzonej okolicy wodą o temperaturze pokojowej, natychmiastowe zdjęcie odzieży, która może utrzymywać wysoką temperaturę i potęgować uraz. Trzeba jednak pamiętać, że najlepszym sposobem jest rozcinanie odzieży, a nie zdzieranie lub zdejmowanie jej „przez głowę”, co mogłoby doprowadzić do uszkodzenia innych okolic ciała. Konieczne jest także pilne zdjęcie biżuterii zanim wystąpią obrzęki pooparzeniowe. Oparzoną okolicę natychmiast po kilkunastominutowym schładzaniu należy zabezpieczyć czystym prześcieradłem dbając, aby nie przykleiło się do rany. Schładzanie nie może być prowadzone zbyt długo, aby nie doprowadzić do hipotermii poszkodowanego. Zaopatrzony pacjent powinien być niezwłocznie przekazany pracownikom służb medycznych jakimi są w obecnym systemie ratownictwa medycznego lekarze, ratownicy medyczni i pielęgniarki.
Pacjenci pozostający w lecznictwie ambulatoryjnym mogą stosować preparaty takie jak żele i maści. O doborze specyfiku powinien decydować lekarz lub farmaceuta są jednak leki w sprzedaży aptecznej, które można nabyć bez ordynacji lekarskiej. Do sprawdzonych przez wiele lat preparatów, posiadających wysoki profil bezpieczeństwa należy preparat Contarctubex. Producent rekomenduje żel do leczenia blizny po oparzeniach. Unikalny skład warunkuje jego skuteczność i bezpieczeństwo. Ważnym składnikiem preparatu jest wyciąg z cebuli posiadający właściwości bakteriobójcze i przeciwzapalne. Alantoina posiada bardzo korzystne działanie łagodzące dla nowopowstałej tkanki. Przeciw zastojom żylnym w bogatym utkaniu naczyń krwionośnych blizny z pewnością korzystnie wpływa zawarta w preparacie heparyna. Produkt posiada status leku, jego skuteczność zaś potwierdzają badania kliniczne. Wspomniany już wysoki profil bezpieczeństwa umożliwia bezpieczne, często długotrwałe stosowanie.
Blizny pooparzeniowe wymagają systematycznego nakładania żelu do momentu uzyskania oczekiwanego efektu. Proces gojenia i formowania blizny może potrwać nawet do kilku miesięcy.
Zawarte w artykule informacje mają charakter wyłącznie informacyjny, nie mają charakteru konsultacji medycznej i nie mogą zastąpić konsultacji lekarza, do którego należy ostateczna decyzja o rodzaju i zakresie wdrożonego leczenia.
Contractubex żel, 1 g żelu zawiera substancje czynne: 50 IU heparyny sodowej, 100 mg wyciągu płynnego z cebuli i 10 mg alantoiny. Wskazania: Blizny ograniczające ruch, powiększone (przerostowe, obrzmiałe, o kształcie bliznowca), nieestetyczne blizny pooperacyjne, blizny po amputacjach, blizny pooparzeniowe i powypadkowe, przykurcze np. palców (przykurcz Dupuytrena), przykurcze ścięgien spowodowane urazami oraz kurczeniem się blizny. Przeciwwskazania: Nie stosować Contractubex żel w przypadku uczulenia (nadwrażliwości) na substancje czynne lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku. Przeciwwskazaniami do zastosowania żelu są: niewyleczone rany, blizny obejmujące duże obszary skóry, uszkodzona skóra, aplikacja na błony śluzowe.
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Zwróć uwagę na przeciwwskazania. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Podmiot odpowiedzialny Merz Pharmaceuticals GmbH, Niemcy
