Blizny powstające w wyniku drobnych, płytkich urazów po zranieniach są niewielkie i czasem znikają bez śladu ale są takie obrażenia skóry które wynikają specjalnego traktowania aby zmniejszyć ryzyko widocznej lub przerosłej blizny.
Dlaczego powstają blizny
Tam gdzie skóra właściwa zostaje uszkodzona rozpoczyna się proces leczenia. Na początku rana wypełnia się skrzepem krwi i tworzy się nad nią strup. Ta faza zapalna trwa około doby. Następnie rana zaczyna się oczyszczać, a około 7 dnia zaczyna się faza gojenia. Fibroblasty, komórki tkanki łącznej wytwarzają intensywnie kolagen. Komórki tkanki łącznej intensywnie się mnożą, a nad nimi powstaje nabłonek. W prawidłowym procesie dochodzi do równowagi produkowanego kolagenu, a tego który jest rozkładany i usuwany.
W niektórych przypadkach gdy produkcja kolagenu nie maleje i powstaje zbyt dużo tkanki łącznej powstają blizny przerostowe lub bliznowce. Ryzyko jest większe u osób młodych oraz mających skłonności dziedziczne do powstawania bliznowców.
Blizna niedojrzała – powstała niedawno, blizna jest jeszcze czerwona, może być wypukła, wywoływać nieprzyjemne odczucia takie jak swędzenie, ciągnięcie. Proces dojrzewania blizny może trwać nawet do dwóch lat.
Blizna dojrzała – jest zwykle płaska, blada, jaśniejsza od reszty skóry. Jak długo trwa proces dojrzewania blizny zależy od indywidualnych predyspozycji organizmu, ale również od sposobu jej pielęgnacji. Można sporo zrobić aby zadbać o prawidłowe kształtowanie blizny. Prawidłowo wygojona blizna nie będzie wypukła i nie powinna stwarzać dolegliwości takich jak przykurcz czy ciągnięcie skóry.
Ze względu na wygląd blizny możemy wyróżnić kilka ich rodzajów. Nieprawidłowa pielęgnacja blizny, czy dziedziczne skłonności mogą spowodować powstanie blizn bardziej widocznych niż inne.
Blizna przerostowa – powstaje w wyniku nieprawidłowego odkładania się tkanki łącznej. Zwykle jest czerwona, zgrubiała, twarda i wypukła. Ogranicza elastyczność otaczających tkanek. Często powiększają się przez pierwsze 6 miesięcy od powstania rany, a później mogą stopniowo zanikać, ale nie zawsze się tak dzieje. Blizny przerostowe powstają często gdy rana znajduje się w miejscu gdzie skóra jest często naciągana. Częściej występują też u osób młodych mających zwiększoną produkcję kolagenu.
Bliznowiec czyli keloid – wytwarza się w miejscu przerwania ciągłości tkanek i zwykle wykracza rozmiarem poza granice uszkodzenia skóry, dlatego często stanowi problem estetyczny i psychologiczny. Jest to rozrost włóknisty skóry, przypominający narośl. Może być siny, ciemnoróżowy czy czerwony, dodatkowo może boli i swędzi. Bliznowiec może być bardzo oporny na leczenie. Narażone na niego są osoby ze zwiększoną produkcją kolagenu czyli między 10-20 rokiem życia, osoby z dziedzicznymi skłonnościami oraz Afroamerykanie, Azjaci i Latynosi. Jeśli bliznowiec się rozrasta należy zbadać czy ta zmiana skórna nie przeradza się w zmianę nowotworową. Usuwanie bliznowców jest trudne i obarczone dużym ryzykiem, że powstaną ponownie gdyż jest to właśnie sposób w jaki organizm radzi sobie z uszkodzeniem skóry.
Po operacji cesarskiego cięcia, wycięcia wyrostka, usunięcia tarczycy, czy innym zabiegu chirurgicznym jesteśmy zwykle w początkowej fazie gojenia rany pod opieką lekarza i pielęgniarki więc powinniśmy stosować się do ich zaleceń.
Wykonują oni szereg czynności aby zmniejszyć stan zapalny i zapobiegać zakażeniu rany:
- zapobieganie rozchodzeniu się brzegów rany przez założenie szwów,
- utrzymywanie rany w stanie jałowym, zmiana opatrunków,
- przemywanie rany.
- w przypadku ran w okolicy stawów dbanie o ruchomość i nie powstawanie przykurczów przez zalecenie odpowiednich ćwiczeń
- starannie pielęgnować miejsce zranienia, oczyścić, przemyć środkiem antyseptycznym, założyć jałowy opatrunek,
- unikać podrażnienia miejsca rany, chronić przed obtarciami, rozdrapywaniem. Nie nosić zbyt ciasnych ani wykonanych z tworzyw sztucznych ubrań,
- nie dopuszczać do rozchodzenia się brzegów rany, jeśli jest na brzuchu przytrzymywać powłoki brzuszne podczas kaszlu, wstawać w taki sposób by nie rozciągać skóry w miejscu rany.
- po całkowitym zagojeniu się rany i odpadnięciu strupków można zacząć pielęgnację powstającej blizny. Warto stosować specjalnie przeznaczone do tego celu żel np. Contractubex®. Warto włączyć do codziennej pielęgnacji delikatne masowanie blizny.
- chronić bliznę przed światłem słonecznym i unikać solarium. Blizny nawet te dojrzałe są wrażliwe na promienie UV i mogą ulegać przebarwieniom. Smarować blizny kremami z najwyższym możliwym filtrem 50.
