Niemal każdy dorosły człowiek doświadczył w swoim życiu urazu, który pozostawił po sobie niechcianą pamiątkę w postaci blizny. Może być ona niewidoczna i wówczas łatwiej o niej zapomnieć, może być także nieestetyczna wtedy szukamy odpowiedzi na pytanie jak pozbyć się blizny. Artykuł omawia rodzaje blizn, przyczyny ich powstania oraz w systematyczny sposób odpowiada na bardzo częste pytanie czytelników i internautów jak pozbyć się blizny.
Blizna jest tkanką, która powstała w wyniku gojenia się rany powstałej po urazie mechanicznym, termicznym, chemicznym, a także w wyniku stanów zapalnych jak np. trądzik czy zmiany troficzne np. w żylakowatym owrzodzeniu podudzi i odleżynach. Osobny typ stanowić może zespół stopy cukrzycowej powodujący rozlegle owrzodzenia, które mogą nie tylko kończyć się pozostałościami w postaci blizn, ale nawet koniecznością amputacji kończyny.
Gojenie rany polega na złożonym procesie biologicznym, który rozpoczyna się natychmiast po ustaniu czynnika uszkadzającego. Procesy te nazywane są także naprawczymi i mają doprowadzić do wypełnienia ubytku nową tkanką. O ile na początku zawsze najważniejsze jest, aby zabezpieczyć pacjenta przed utratą życia lub trwałego kalectwa, o tyle już po wygojeniu rany, kiedy pacjentowi już nic nie grozi stawiane jest pytanie jak pozbyć się blizny. Kolejność wydaje się właściwa.
Bezpośrednio po urazie uruchamiane są mechanizmy związane z możliwie najszybszym odtworzeniem brakujących tkanek i niedopuszczeniem do utraty krwi, infekcji itd. Pierwszy etap nazywany hemostazą polega na tymczasowym wypełnieniu ubytku skrzepem. Etap ten trwa około 7 dni. Drugim etapem jest faza migracyjna lub inaczej nazywana zapalna. Podczas jej trwania dochodzi do oczyszczania się rany, a także powstaje baza pod późniejszą tkankę blizny. Po etapie zapalnym płynnie następuje faza trzecia w której dochodzi do powstania włókien kolagenowych i elastynowych będących swoistym rusztowaniem dla nowopowstałej tkanki. Etap ten może trwać nawet do kilku tygodni. Ostatnim, najdłuższym etapem jest okres modelowania się blizny, zwany nieraz etapem remodelingu tkanki. Jest to też czas, aby szukać u specjalistów odpowiedzi na pytanie jak pozbyć się blizny.
Rodzaj przebytego urazu ma zasadnicze znaczenie w odpowiedzi na pytanie jak pozbyć się blizny. Inaczej bowiem będą się goiły rany mechaniczne inaczej rany po urazach termicznych. Wśród ran mechanicznych inaczej będzie goić się rana cięta, inaczej szarpana, o nierównych brzegach. Wreszcie inaczej będą goić się rany „czyste” np. po planowym zabiegu chirurgicznych, kiedy pacjent został dobrze do operacji przygotowany i inaczej rana po urazie przy pracy często zainfekowana już na samym początku.
W kolejnych podrozdziałach omówione zostały najczęściej spotykane urazy.
Wśród urazów mechanicznych wyróżniamy urazy zamknięte i otwarte. Zamknięte są wtedy, kiedy nie dochodzi do przerwania ciągłości skóry. Uraz powoduje powstanie krwiaka, złamania kości czy urazu tzw. tkanek miękkich jak np. więzadła i torebki stawowe (skręcenia, zwichnięcia) Wtedy nie dochodzi do powstawania powierzchownych blizn, a zatem nie pojawi się pytanie pacjenta jak pozbyć się blizny.
Urazy mechaniczne otwarte można podzielić pod względem ich głębokości na powierzchowne i głębokie oraz pod względem rodzaju i czynnika uszkadzającego. W ranie powierzchownej, uraz nie przekroczył tkanki podskórnej, w głębokich zaś objął także tkankę podskórną. Do pierwszego rodzaju zaliczyć można zadrapania i otarcia w drugim zaś przypadku podział jest bardziej skomplikowany.
Wśród urazów mechanicznych głębokich będą rany cięte, które mają równe brzegi i dość szybko się goją. Rany tłuczone, spowodowane tępym przedmiotem, charakteryzują się nierównymi brzegami. Jeżeli jeszcze uległy infekcji mogą się trudno goić. W wielu przypadkach wymagają one opracowania chirurgicznego. Do trudno gojących się ran mechanicznych zaliczamy także rany szarpane powstałe w wyniku czynnika rozrywającego tkanki. Tu sprawcami mogą być zwierzęta domowe i dzikie. W przypadku zwierząt udomowionych powinniśmy zadbać o uzyskanie świadectwa szczepienia. W takich sytuacjach powinno być wezwane pogotowie/lekarz, a jeżeli jest problem z uzyskaniem świadectwa szczepienia także policja, która z mocy prawa uzyska dokumenty lub ustali właściciela. W skrajnych sytuacjach wzywany jest także lekarz weterynarii lub straż dla zwierząt. Bezpański pies przewożony jest do pobliskiego schroniska, poddawany kwarantannie i obserwacji. Rany po ugryzieniach goją się dość trudno, mogą pozostawić ubytki tkanek wymagające przeszczepów, a także rozległe blizny. Stąd pytanie jak pozbyć się blizny po pogryzieniu przez zwierzęta jest jak najbardziej uprawnionym.
Urazy termiczne powstają w wyniku działania bardzo niskich i wysokich temperatur. Mówimy wówczas o odmrożeniach i oparzeniach. Zdecydowanie częstsze zdarzają się obecnie oparzenia. To właśnie ten rodzaj urazów pozostawia najwięcej blizn i rodzi później pytania jak pozbyć się blizny. Sięgając do statystyk można stwierdzić, że ilość masywnych oparzeń w Polsce maleje, najwięcej odnotowywano w latach pięćdziesiątych, sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Dochodziło do nich najczęściej w gospodarstwach wiejskich w okresie świątecznym. Teraz jest podobnie, okres świąteczno-noworoczny to czas zwiększonej ilości oparzeń, a dzieje się tak za sprawą bardzo powszechnego używania fajerwerków często nieumiejętnie, bez zachowania koniecznych środków bezpieczeństwa i do tego przez osoby nieletnie. Dochodzi wówczas najczęściej do oparzeń rąk, twarzy, głowy, klatki piersiowej. Należy pamiętać, że właściwa pierwsza pomoc może mieć znaczenie dla całego procesu leczenia, a także ograniczyć powstawanie rozległych oparzeń, a co za tym idzie blizn. Jeżeli oparzenie dotyczy rąk trzeba zadbać o natychmiastowe zdjęcie ewentualnej biżuterii. Powstające obrzęki mogłyby spowodować, że owe dekoracje utrudniałyby swobodne krążenie i niebezpieczne w skutkach niedokrwienie palców. Nigdy ran oparzeniowych nie wolno smarować jakimikolwiek preparatami. Dopuszczalne są wilgotne okłady przy użyciu czystych ściereczek bawełnianych i lnianych. Jeżeli oparzenia występują w okolicy stawów mogą powodować ograniczenie ich ruchomości, a w konsekwencji przykurcze i zaniki mięśniowe. Wówczas pytanie jak pozbyć się blizny znajduje zastosowanie, ale bardziej w kontekście czynnościowym, mniej estetycznym.
Oparzeniom należy poświęcić najwięcej uwagi, gdyż to ten rodzaj uszkodzeń skóry przysparza najwięcej kłopotów lekarzom, pielęgniarkom i fizjoterapeutom.
Najprostszym podziałem jest gradacja oparzenia pod względem głębokości i wyróżniamy tutaj pięć stopni. Stopień I to oparzenie ograniczające się do powierzchownych warstw naskórka. Poza rumieniem i bolesnością rana goi się szybko nie pozostawiając blizn. Stopień II dotyczy całej warstwy naskórka oraz warstwy powierzchownej skóry właściwej. Oparzenie objawia się zaczerwienieniem, pęcherzami wypełnionymi płynem surowiczym oraz dość dużą bolesnością. Pozostałością po tego typu oparzeniu może być przebarwienie okolicy, a nieraz także widoczne blizny. Stopień II B jest oparzeniem, które może ulegać powikłaniom, pozostawiać przerosłe blizny, gdyż uraz dotyczy całej warstwy naskórka, a także głębokich warstw skóry właściwej z powierzchowną martwicą skórno-naskórkową. Stopień III dotyczy całej warstwy skóry właściwej, a w stopniu IV dodatkowo uszkodzeniu ulegają tkanki niżej położone jak mięśnie, ścięgna, kości, a nawet całe stawy. W przypadku głębokich oparzeń odpowiedź na pytanie jak pozbyć się blizny jest z jednej strony trudna, z drugiej zaś bardzo złożona.
Pierwsza pomoc ma w przypadku oparzeń ogromne znaczenie. Pierwsze minuty mogą zadecydować o całym procesie leczenia i ewentualnych powikłaniach, a co za tym idzie powstałych bliznach. Bardzo ważne jest natychmiastowe odizolowanie od czynnika powodującego uraz. Jeżeli jest konieczność zdjęcia ubrania należy zrobić to niezwykle ostrożnie. Nie należy zrywać elementów garderoby przyklejonych do skóry. Należy ten element odciąć od pozostałej odzieży. Ważnym punktem pierwszej pomocy jest natychmiastowe schładzanie oparzonej okolicy, polewanie wodą, zanurzenie części ciała w pojemniku z chłodną, ale nielodowatą wodą.
Nie zaleca się stosowania żadnych domowych metod leczenia jak np. smarowanie masłem, spirytusem itd. Takie zabiegi mogą tylko pogorszyć rokowanie.
Prawidłowy proces leczenia rany oparzeniowej, który przebiegnie bez powikłań ma znaczenie dla powstawania blizny. W chwili obecnej producenci oferują całą gamę opatrunków mających przyśpieszyć gojenie ran. Są one wzbogacone o różne składniki np. jony srebra mające działać antybakteryjnie. Są preparaty zawierające różne substancje farmakologicznie czynne jak np. antybiotyki. Ważne jest, aby stosować je zgodnie z zaleceniami, a także stosować się do rad lekarza i pielęgniarki.
Pomimo największych starań oraz stosowania nowoczesnych preparatów może się okazać, że dla lepszego dalszego procesu leczenia i dobra pacjenta konieczny jest zabieg chirurgiczny. Może on polegać na opracowaniu rany z usunięciem fragmentów tkanek, które uległy martwicy albo usunięcie zmian powodujących przykurcz. Są one wykonywane w praktycznie każdym oddziale chirurgicznym. W Polsce znajduje się kilka ośrodków specjalistycznych leczących oparzenia jak choćby w Siemianowicach Śląskich, Łęcznej, Poznaniu, Gryficach czy Krakowie. Problem, leczenia oparzeń jest na tyle istotny, że od lat funkcjonuje w naszym kraju Polskie Towarzystwo Leczenia Oparzeń organizujące cykliczne kongresy, na których omawiane są najnowsze metody leczenia oparzeń. Podejmowane są także tematy mające dać odpowiedź na pytanie jak pozbyć się blizny.
Przerosłe blizny posiadają nadmiernie rozbudowany system naczyń. Ich poszerzenie, a także powstały system połączeń (anastomoza) doprowadza do zastoju krwi w miejscu gojenia, a wówczas dobry dostęp do substancji odżywczych powoduje nadaktywność w wytwarzaniu włókien kolagenowych odpowiedzialnych za przerost nowoutworzonych tkanek. Próbą rozwiązania tego problemu jest terapia uciskowa polegająca na stałym ucisku na przerosłe tkanki. Służą do tego specjalistyczne opatrunki uciskowe w rożnych konfiguracjach w zależności od oparzonej okolicy lub wręcz cale ubranka. Metoda opiera się na wytworzeniu efektu niedokrwienia. Znana jest od kilkudziesięciu lat i okazuje się dość skuteczna w przeciwdziałaniu powikłaniom i leczeniu zmian pooparzeniowych.
Współczesna farmacja odpowiada na potrzeby pacjentów po oparzeniach oferując pełny wachlarz leków i preparatów do leczenia blizn. Posiadają one bardzo różny skład oraz formę. Powszechnie dostępne są maści, kremy i żele. Jedne mają status leku inne środka kosmetycznego. Niektóre można kupić w drogerii, te specjalistyczne tylko w aptece. Jedne pojawiają się na rynku na krótki czas po czym są wycofywane, inne znajdują zastosowanie nawet kilkadziesiąt lat. Wyboru preparatu powinien dokonać lekarz lub farmaceuta.
Bardzo ciężko powiedzieć który preparat jest najlepszy, można jednak dokonać analizy preparatów dostępnych na rynku i wybrać najistotniejsze cechy, które powinien spełniać najlepszy specyfik.
Maść, krem czy żel. Na podstawie informacji na temat dostępnych preparatów można przyjąć, że to właśnie żel na bazie wody wygrywa z pozostałymi formami. Doskonale się wchłania, nie jest tłusty, nie brudzi odzieży, po zastosowaniu jest praktycznie niewidoczny. Cecha ta jest bardzo istotna dla pacjentów czynnych zawodowo szczególnie, gdy blizna jest w miejscu widocznym. Tutaj będzie także istotny zapach, który powinien się kojarzyć raczej z dobrym kosmetykiem, a nie lekiem na blizny.
Istotnym składnikiem preparatu jest wyciąg z cebuli posiadający właściwości bakteriobójcze i przeciwzapalne. Alantoina działa łagodząco na młodą, niezwykle delikatną nowopowstałą tkankę. Na wspomniane wcześniej zastoje żylne w bogatym utkaniu naczyń krwionośnych blizny z pewnością korzystnie będzie wpływać zawarta w preparacie heparyna. Najlepiej, gdy preparat posiada status leku, skuteczność potwierdzają badania kliniczne, a jego wysoki profil bezpieczeństwa umożliwia bezpieczne stosowanie.
Specyficznym rodzajem blizn są zmiany potrądzikowe. Trądzik pospolity już jak sama nazwa wskazuje jest bardzo częstym schorzeniem dermatologicznym. Według różnych statystyk ocenia się, że cierpi na niego około 70-80% populacji. Główną przyczyną powstawania trądziku jest nadprodukcja łoju. Schorzenie ma różne stopnie zaawansowania i przebiegu od bardzo łagodnego do ciężkiego, wymagającego intensywnego leczenia, a co za tym idzie pozostawiającego nieestetyczne blizny. Choroba najczęściej rozwija się u młodzieży, osób o szczególnej wrażliwości na swój wygląd. Dodając fakt, że zmiany dotyczą najczęściej okolicy twarzy, pleców i klatki piersiowej problem staje się wielopłaszczyznowy. Młodzi ludzie unikają zajęć wychowania fizycznego, mają zaburzona samoocenę, często wycofują się z życia rówieśniczego, w skrajnych przypadkach cierpią na depresję.
Jak leczyć trądzik? Jak zminimalizować ryzyko powstania blizn? Wreszcie jak pozbyć się blizny? Są to pytania najczęściej zadawane przez borykającą się z tym problemem młodzież.
Tu, jak w wielu innych schorzeniach nie ma gotowej odpowiedzi, bowiem inaczej będzie wyglądało leczenie postaci łagodnych, inaczej zaawansowanych. W pierwszym przypadku będą to leki i preparaty miejscowe w tych zaawansowanych zaś antybiotyki, retinoidy i antyandrogeny.
Pielęgnacja cery trądzikowej ma ogromne znaczenie dla przebiegu choroby, a co za tym idzie zmian, jakie na trwałe pozostawi na skórze. W chwili obecnej na rynku powszechnie dostępne są specjalne kosmetyki dedykowane osobom z tendencjami do nadmiernego łojotoku oraz zmniejszające stany zapalne.
Jeżeli proces leczenia ulegnie powikłaniu, może dojść do powstania blizn. Można zadać wówczas pytanie jak pozbyć się blizny. Nie ma specjalnego preparatu do leczenia blizn potrądzikowych, zatem rekomenduje się preparaty uniwersalne np. Contractubex spełniający wszystkie wspomniane wcześniej kryteria. Preparat na blizny stosuje się systematycznie i odpowiednio długo.
Zmiany troficzne
Żylakowate owrzodzenie podudzi
Niewydolność żylna jest spowodowana niewłaściwą pracą zastawek żylnych. Ich nieszczelność może powodować, że krew zaczyna się cofać i powoduje nacisk na ściany naczyń. Jeżeli schorzenie trwa wiele lat dochodzi do deformacji naczyń, ich poszerzenia, a to z kolei doprowadza do zalegania krwi. Taka sytuacja doprowadza do stanów zapalnych otaczających tkanek i skóry. W zaawansowanych stadiach może dochodzić do owrzodzeń, które są trudne do leczenia. Lokalizacja zmian powoduje, że ulegają one wtórnym nadkażeniom bakteryjnym co prowadzi do trudno gojących się ran i powstawania blizn. Leczenie jest wielokierunkowe i powinno być prowadzone przez specjalistów angiologów i chirurgów naczyniowych. Leczenie blizn można rozpocząć po całkowitym wygojeniu ran.
Odleżyna jest uszkodzeniem skóry o charakterze owrzodzenia. Powstaje w wyniku długotrwałego ucisku, który doprowadza do niedokrwienia tkanek, a co za tym idzie do upośledzenia w ich odżywieniu i utlenowaniu. Najczęstszym miejscem powstawania odleżyn są okolice wyniosłości kostnych. Okolice te mają najmniejszą odległość między tkankami miękkimi i tkanką kostną. Miejscami typowymi dla pacjentów leżących są okolice kości krzyżowej, kości ogonowej, pośladków, łopatek, potylicy, na kończynach górnych okolice łokci, a kończynach dolnych guzy piętowe.
Leczenie blizn po odleżynach można rozpocząć po wygojeniu się ran, kiedy czynniki sprzyjające odleżynom zostały na trwałe wyeliminowane.
Nie ma uniwersalnej odpowiedzi na pytanie jak pozbyć się blizny. Każdy pacjent jest inny, a także każde schorzenie może u niego inaczej przebiegać. Różny osobniczo jest także proces gojenia i skłonności do powstawania blizn i bliznowców. Ważne jest, aby stosować sprawdzone leki o wysokim profilu bezpieczeństwa potwierdzonym w badaniach klinicznych i innych procesach monitorujących farmakoterapię.
Przeczytaj również:
Blizna po oparzeniu- co stosować?
Zawarte w publikacji informacje mają charakter wyłącznie informacyjny, nie mają charakteru konsultacji medycznej i nie mogą zastąpić konsultacji lekarza, do którego należy ostateczna decyzja o rodzaju i zakresie wdrożonego leczenia.
